रूख-पात, चोयाको सामग्री, अन्न वाली, चिन्डो आदिको किराती जातिमा महत्व
कुनै पनि व्यक्तिले आफ्नो समुदाय, जातीलाई विकसित तुल्याउँन पर्छ भने उसले आफ्नो जातीय परम्परा, संस्कृति, भाषा र लिपिलाई ठूलो महत्त्व दिनु अति जरूरी छ। यस्तो कार्य गर्नाले मात्र प्रत्येक जातीको जातीय गर्व भविष्य सम्म फस्टाएर जाने आशा रहन्छ अनि भोलिका दिनमा हाम्रो नव सन्तानहरूले यसको पालन गर्ने मौका पाउँनेछ। यसैले हाम्रो किराँत जाती (राई) परिवारहरूलाई विशेष सदैव खाँचो पर्ने समाग्रीहरू र महत्त्हरूको जानकारी यहाँ प्रस्तुत गर्दैछु । १. रूख-पातः तितेपाती (सलवा), कटुस (वाही) केरा (ङाकसी) र अदुवा (बेछुक) । यी रूख पात प्राय हाम्रो किराँवाहरूको धर्म-कर्म र कुल पूजामा खाँचो पर्छ। तितेपातीलाई एक पवित्र रूख-पात मानिन्छ जस्तो हिन्दुहरूले कुस र दूबोलाई मान्छन् । यसको कलसको पानिले पूजा आजामा शुद्ध गराउँन गुउँतको रूपमा चलाइन्छ। कटुस विशेष गरी सेउलीकोरूपमा चलाइन्छ। यसको सेउली विशेष गरी धर्म गुरू माङपाले चलाउँछन् । कटुसको सबै जसो भागहरू पूजा-आजामा चलाइए पनि राई जातिले भने यसको पात नै चलाउँछन् । कुनै कार्य गर्दा जस्तै विहे मरौपरौ र धामी-झाक्री, सबै कार्य गर्दा यसको पातले बनेको दुना-टपरा मात्र चलाइने ग
